ERDOĞAN KAHTA'YI İL YAPABİLİR

ERDOĞAN KAHTA’YI İL YAPABİLİR  

 

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi şu sıralar, ülkemizi Cumhuriyetin yüzüncü yılına taşımak için seferber olmuş durumda.  

 

Ülkedeki il sayısını 100’e çıkarma projesi...  

Müesses Nizam’ı yani Establishment’i yeniden kurma tartışmaları…   
Genel af projesi…  
Öcalan’ın şartlarının iyileştirilmesi, tartışmaları…   
Hep Cumhuriyetin 100. yılındaki yenilenme ihtiyacını hissetiriyor.  
Tabiatıyla bütün bunlar, bir seçim sath-ı mailinde daha fazla müzakere ediliyor. 
Normali de budur.   
      
***  

Biz bu yazımızda bütün bu projeler içinde, Türkiye’nin il sayısının 100’e çıkarılması bağlamında Kahta’mızın il olmasının planlandığını da var sayarak, bu konudaki görüşümüzü serd edeceğiz.   

 

Önce tarihi bir özet verelim:  

 

Antikitede, Hittit’lerle Urartu’ları birbirinden ayırmakta olan Sofene Ermeni Krallığı, büyük İskender’in bu gün Kürdistan Özerk Bölgesinin Başkenti Erbil ile Dohuk arasında bulunan Gavgemela mevkiindeki Savaşta [1] Darius’a karşı kazandığı zaferden sonra, Yunan etkisine maruz kalan ilk bölge oldu ve Yunan kültürünün bazı yönlerini benimsedi. Büyük Ermenistan’dan zamanla ayrılmış olan Sofene Krallığı, önceleri Kommagene’yi de içeriyordu.  Büyük İskender’in fetihleri sonrasında Hellenizm’in kök salmasının etkisiyle Kommagene adını alan ve Seleukos Krallığı döneminde bir satraplığa dönüşmüş olan Kummuh eyaleti halkı, Seleukos Kralı IV. Antiochos’un M.Ö 164’de ölümünden sonra, Selukos İmparatorluğunun parçalanmasını fırsat bilerek, bu dönemde Kommgene valisi Ptolemy (Ptolemaeus of Commagene) önderliğinde, M.Ö. 163 yılında isyan ederek Samosata (Samsat)’da bağımsızlığını ilan etti. Kommagene’nin ilk kralı olarak Samsat’ı başkent ilan eden Ptolemaeus, İran kökenli olup Arsames’in oğlu ve Ermenistan Kralı IV. Asi’nın oğludur. Puntos Krallığının kurucusu olan I. Mitharadetes’le akrabadır; soy kütüğü Pers Kralı I. Darius’a kadar gider.  

 

Kahta’mız, ilk çağlarda Kommagene’nin başkenti Samsat’a bağlı idi. [2]  Giderek Roma’ya evrilen ve son olarak da Mezopotamya’lı İbrahim Peygamberin (as) dininin son yenilenişi olan İslam’la müşerref olan Kommagene’nin halkı, bu gün dominant olarak da hala Müslüman Kürtlerden oluşur. İslam’ın ilk dönemlerinde sahabeden Safvan İbn Muattal (ra) ın, Samsat da kırk yıl valilik yapmış olması  [3] civar bölgenin İslamlaşmasında önemli bir yere sahiptir. Sonraki süreçlerde Abbasi, Selçuklu ve Dulkadiroğulları yönetimine giren bölge, Osmanlı Devleti idaresine geçtikten sonra,  önce Maraş sınırları içinde bulunmuştu. Tanzimat Dönemi’ndeki merkeziyetçi politikalar sonucu 1841 yılında ilçe olan Hısnımasur (Adıyaman) ilk olarak 1849 yılında sancak hâline getirilmiş ve Diyarbakır’a bağlanmış; daha sonra da 1859 senesinde bu kez Malatya’nın sancak olmasıyla yeniden ilçe hâline dönüştürülmüştür.  

 

Osmanlı Devleti’nin sonuna kadar da Hısnımansur  (Adıyaman), Malatya’ya bağlı kalmıştır. 1923 yılında Cumhuriyete geçişle beraber Türkiye’de hemen her alanda olduğu gibi idari yapıda da batılılaşma istikametinde daha köklü değişiklikler yaşanmıştır. Nitekim 1928 yılı Aralık ayında daha önce Malatya’ya bağlı bir kaza olan Hısnımansur’un  ismi, batılı bir ad olan “Adıyaman”a dönüştürüldü. [4] Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) iktidarında Adıyaman, Malatya’ya bağlı bir ilçeyken Demokrat Parti (DP) iktidara geçtikten sonra 1954 yılında çıkartılan bir yasayla vilayet hâline getirilmiş[5] ve bir tık daha batılılaştırılarak tekrar ilk çağlardaki Kommagene haritasına uygun hale getirtilmiştir.[6]   

  

 

SONUÇ:  

 

Cumhuriyet ile beraber tedricen Hellenistik dönem  kartografyasına oturtulan ve adı dahi Hellenizm  dönemini andıran çağrışımlara indirgenen Adıyaman’ımıza bağlı Kahta’mız, sınırlarına bitişik Samsat, Gerger ve Çelikhan ilçeleri ile halen Adıyaman’a bağlı bazı köyler birleştirilerek il yapılmayı fazlaca hak etmiştir. Her ne kadar tarihi Kommagene’nin coğrafi sınırları bozulursa da yeni kamusal yararlar, bu değişimi zorunlu kılmaktadır. Kaldı ki Anayasamızın 123. maddesi, kamu tüzel kişiliğini kurmayı kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesine bırakmıştır. Bu işte kanun çıkarmak, deveyi hendekten atlatmak kadar zor bir iş olacağına göre, pratik olsun diye Sayın Cumhurbaşkanımızın devreye girmesi elbette ki daha işlevsel olacaktır.  

    

Keşke 2017 yılındaki Anayasa referandumunda da Anayasamızın 126 maddesinde, eyalet kurma hak ve salahiyyeti, AKP’nin isteğine rağmen MHP ve HADEP’in ortak tavrı ile Sayın Cumhurbaşkanından esirgenmese idi.  

Bu konuda MHP’nin ne kadar siyasi günahı var ise HADEP’in de o kadar var.  

Şimdiye ülkemiz demokrasi adına ne kadar da mesafe kat etmiş olurdu.    

Hatırlar mısınız: HDP 2107 referandumunun iptali için YSK’ya bile başvurmuştu.  

“Bu işi Erdoğan çözer” mealinde bir söz söyleyen Leyla ZANA’nın üstünü de çizen yine HDP yani PKK idi. 

Osman ÖCALAN, PKK Ankara Ekolü tarafından idare ediliyor diyerek PKK içindeki Ankara kliğine işaret ederken, haklıydı. [7] 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


[1] Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşum Sürecine Bir Zeyl, adıyaman’da haber gazetesi ve internet sayfası.  

[2] Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşum Süreci,  adıyaman’da haber gazetesi ve internet sayfası.  

[3] Bkz: Mahmut Nedim Kaya-Mehmet Öncü, Geçmişten Günümüze Adıyaman’dan Portreler, Ankara-2022, s. 22.   

[4] Bu isim değişikliğinde Cumhuriyet rejiminin İslamî dönem adlarından çok ilk çağdaki adları öne alması politikası etkili olmuştur. Zira “Adıyaman” adlandırması ilk çağlara kadar gider. Bkz.  Ahmet İNAN,  Adıyaman Sentezinin Oluşum Süreci- IV, adıyaman’da haber gazetesi ve internet sayfası. 

[5] Ahmet Gülen, Demokrat Parti Döneminde Adıyaman Vilayetinin Kuruluşuna Dair Bir Tartışma, Dokuz Eylül Ün.- İzmir, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Güz 2021, Sayı: 104, s.360. 

[6] Bkz: Ahmet İNAN, Adıyaman Sentezinin Oluşu Süreci-I, adıyaman’da haber gazetesi ve internet sayfası. 

[7] Bkz: Ahmet İNAN, “Benim Tanıdığım” Osman Öcalan, adıyaman’da haber gazetesi ve internet sayfası.